De Arend-lessenaar in de St-Hermeskerk (1685)

Het kapittel van de St Hermeskerk bezat de Hoge Mote en verkocht het vruchtgebruik hiervan aan een kanunnik voor het leven. Kanunnik Jacobus Goulart uit Couvin(5) was 'thesaurarius', schatbewaarder van het kapittel en woonde in dit gebouw. Het vruchtgebruik mocht doorverkocht worden maar een groot deel van deze onderhandse verhuursom moest afgedragen worden aan de kerkfabriek. Zo liet kanunnik J. Goulart het vruchtgebruik in 1675 over aan zijn opvolger Louis Fostier.(2) J.Goulart gaf echter geen geld aan de kerkfabriek maar besloot een mooi meubilair te schenken : een koperen arend-lessenaar. De gift hiervoor bedroeg 300 gulden.(5) Dit voorstel werd door het kapittel aanvaard. De rechthoekige missaalhouder met het Lamsgod dateert van circa 1450 en werd dus gerecupereerd en op de arend geplaatst.(3)
In aug 1677 is het houten model klaar maar op 24 okt 1677 overlijdt Kan. Jacobus Goulart en het vervaardigen van die arend-lessenaar wordt echter uitgesteld tot 1685. 
 Overlijdensakte 1677 :
"Reverendus dns Jacobus Goulart ..thesaurarius hujus ecclie collegiate Sti Hermetis obiit xiiii octobris 1677 sepultus in eadem prope sacellum sancti Rochi die xxvi post meridiem et sequenti die que erat xxvii ...." (4)  
 
In 1689 wordt het marmeren onderstel, tweedehands, aangekocht te Gent. A.Cambier haalt hiervoor enkele kapittelakten aan.(1) 'Inventaris-onroerenderfgoed' vermeldt echter dat dit marmeren onderstel 18°eeuws is.(3)
Onderaan de lessenaar staat volgende inscriptie :
R(everendus) : D(omiN(us) : Jacobus Goulart : insignis : ecclesiae : Collegiatae : S(ancti) Hermetis : Rothnac(ensis) Can(onicus) : Thesaur(arius) : et P(res)B(yte)R : dono : dedit : MDCLXXXV
Volgens A.Cambier (1) was het vervaardigen van deze lessenaar seriewerk. Zo staat een gelijkaardige arend-lessenaar in de abdij van Herkenrode, in de St Servaaskerk van Schaarbeek, St Walburgakerk te Veurne,(7) .....In 1745 is er een rekening in de Kapittelakten "...over 't ermaecken van den cooperen pirpiters" waaruit A.Cambier besluit dat deze arend-lessenaar toen hersteld werd.(6) Mogelijk waren er andere lessenaars die aan herstelling toewaren en betreft het niet deze.
 
Referentie's en aantekeningen
(1)  A. Cambier, Het Sst-Pieters- en Hermesstift te Ronse, Ronse, 1960
(2) Op één van de zuilen van het koor van de St Hermeskerk staat een gedenkplaat ter nagedachtenis van Ludovicus Fostier.
(3)  www.inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/28723
(4)  sacellum sancti Rochi = huidige H.Hart zijkapel in St Hermeskerk.
(5)  Anon., Het kapittel van Sint-Hermes binnen Ronse, Ronse, 1892
(6)  A.Cambier, De barokke meubilering van de Sint-Hermeskerk te Ronse, Annalen GOKRTI, Ronse, 1978, p.105
 
(7)