Verpachting van het stoelrecht in St-Martinuskerk, 1850

Voorwaerde en bespreken op welke er zal worden overgegaen den maendag achtentwintigsten der loopende maend october 1850, ten tien uren des morgens, in de pastorij van St Martenskerk te Ronsse, tot de aenbesteding van het ontvangen van het stoelregt in gezeide kerk door het Bureel der Kerkmeesters van dezelve kerk.

Art.1. De bepachting zal geschieden bij gesloten .. aenbooden ter pastorij intedienen welke zullen aenveerd worden tot het oogenblik .. van de toewijzing.

Art.2. Zij geschied voor eenen termijn van drij of zes jaren ten keuze van de heeren kerkmeesters waervan het eerste jaer zal inganck nemen den eersten november aenstaende, en zal komen te verschijnen den eenendertigsten october 1800 eenenvijftig, en zoo voorts van jaer tot jaer.

Art.3. De pachtsomme zal betaeld worden in handen van den thesaurier der kerk, de helft den eersten mei na den ingang, en de wederhelft den eersten november daerop volgende en dit in goede gangbare specien van goud of zilver.

Art.4. De pachter niet voldoende aen den voorstaenden artikel, zal van zijn regt vervallen regterlijk gedwongen worden tot de betaling der verachterde sommen. Het zelve is toepasselijk aent volgende artikelen.

Art.5. De pachter zal moeten eene goede en bekwame borge stellen verbonden als hoofdschuldenaer ten genoege der heeren kerkmeesters.

Art.6. De pachter zal ten allen tijde door de kerkmeesters voor slecht gedrag mogen afgesteld worden. Hij zal niemand behalvem de persoonen van zijn huisgezin mogen toelaten tot het plaetsen der stoelen, en het ontfangen van het stoelregt, zonder voorafgaende magtiging der heeren kerkmeesters.

Art.7. De pachter of zijne bedienden zullen van niemand meer mogen eisschen van het gene bepaeld is bij het volgende tarief:  voor het gebruik van elken stoel zal er betaeld worden twee centimen. Degene die des zondags zal betaeld hebben, zal de daerop volgende week vrij zijn, ter uitzondering der behoudenen en afgestelde feestdagen, uitvaerden en ander buitengewone groote diensten. Op deze dagen zal het regt verschuldigd zijn niettegenstaende men hetzelve den zondag daer voor zoude betaeld hebben.

Art.8. De kerkmeesters _________ mogen ten allen tijde, toch alleen gelijk voor hunnen persoon eenen stoel gebruiken zonder vergeld.

Art.9. De pachter zal moeten met het eindigen van zijnen pacht het zelve getal stoelen laten welke alsnu bestaet. Dit getal zal ter tusschenkomst van den pachter behoorlijk worden vastgesteld.

Art.10. Voor het geval dat het ..stelsel gedurende den loop van den tegenwoordigen pacht .. te veranderen, behoudt de kerkraad zich het regt van het stoelregt bij artikel zeven bepaeld te mogen wijzigen. In dit geval zullen beide partijen van den pacht mogen afzien.

Art.11. De kerkmeesters behouden zich het regt van voor paechter aentenemen den laetsten, voorlaetsten of al anderen verhoogen, zonder aen iemand daer van eenige reden te moeten kenbaer maken.

Art.12. Alle de kosten dezer aenbesteding zullen gedragen worden door den pachter X Indien de aenbooden ter verpachting inte dienen niet beantwoorden aen de verwachting der kerkmeesters blijft het deze vrij de gedane aenboden niet te aenveerden en het stoelregt in .. te ontvangen

Aldus voorgedragen door het Bureel en goedgekeurd door den kerkraed van den H.Martinus in zitting van zesden october 1850.

Heden den achtentwintigsten october ten tien uren voormiddag zijn vergaderd in de pastorij van St Martenskerk de heeren Vermeersch pastor, Massez, Vanden Driessche voorzitter, Vandevelde en Palapratte leden uitmakende het bureel van de kerkfabriek van St Martinus te Ronsse om overtegaen tot de opening der offers gedaen voor den pacht van het stoelgeld in gezeide kerk ingevolge het kohier van lasten en besprekende hoofde ..aende. Er is vastgesteld, na verificatie dat er op drij opeenvolgende zondagen behoorlijke publicaties van de verpachting waren gedaen ge.. bij middel van aenplakking in de beide kerken van St Hermes en St Martens, als ook bij middel van insertie op drij naeenvolgende zondagen in het weekblad den Echo de Renaix, dat er drij offers zijn ingediend waer van den voordeeligsten gedaen door Marie Canfijn weduwe van Jan Baptiste Debouvrie, beloopende tot zeventienhonderdzestig francs. De voornoemde kerkmeesters uitmakend het bureel hebben eenparelijk besloten denzelven offer van zeventienhonderdzestig francs te aenveerden en hebben gevolgenslijk gezeide weduwe Debouvrie pachteres verklaerd van het stoelgeld voorzeid op de conditien en voorwaerden bepaeld bij het vorenstaende kohier met wijziging nogtans dat inplaets van borge te stellen voor de drij eerste maenden, de pachteres deze drij eerste maenden ..voorop zal betalen, t welk aenstonds door de tusschenkomst van gezeide weduwe is geschied en waerover alhier quittance wordt verleend. Zullende voor de opvolgende trimesters die betaling altijd moeten geschieden ten minsten eene maend voor het intreden van den opvolgenden trimester op peine van .. van den pacht van volle regt; en nog op conditie dat deze wijziging door den kerkraed zal worden goedgekeurd, zoo niet dat de pachteres ter voldoening van den selven kerkraed eene solvabele borge zal stellen innakomming van het bovenstaende kohier van lasten.

Waer van alle opgesteld is proces verbal in dobbel waer voor een afgeleverd aen de pachteres met afschrift van het kohier van lasten,..als boven. En heeft de pachteres alhier geteekend met de leden van het bureel na gedane voorlezing.

Getekend: M.Vandevelde – Marie Canfijn weduwe Debouvrie – Massez - JA Palapratte – Vermeersch past

Aantekeningen

·    Dergelijke verpachting van het stoelgeld is geen unicum. Zo vermeldt A.Uyttenhove (1) een gelijkaardig gebeuren in 1870 in Schellebelle met dezelfde voorwaarden: voor een stoel mocht niet meer dan 2 centiem gevraagd worden, de pacht diende betaald te worden in gouden of zilvere speciën en de stoel van de leden van de kerkfabriek was onbelast.

·    De voordeligste aanbieding voor de kerkfabriek werd gegeven door Maria Catherina Camfijn, °Ronse, St Pieterparochie, 10.7.1782, dochter van August Camfijn en Anna Isabella Vancoppenolle, weduwe van Jan Baptiste Debouvrie die gestorven is te Ronse op 20.3.1846. Zij overlijdt te Ronse op 12.8.1858. Op haar geboorte/doopakte en overlijdensakte staat ze als ‘Camfijn’, maar op dit verslag tekent ze als ‘Canfijn’.

·    De pastoor van St-Martinuskerk, vermeld in dit contract, is Albert Vermeersch, °Maldegem, 29.3.1808, zoon van Jean Vermeersch (notaris) en Reine Therese Geysens.(2) Daarna is hij pastoor-deken geworden in St-Niklaas en overlijdt daar op 10.4.1876.(3)

·    JA Palapratte, één van de ondertekende kerkmeesters;  Jean Albert Palapratte, °Ronse en +Ronse, 27.9.1865, was leerlooier, gehuwd met Therese Cantaert en woonde in de St-Martensstraat nr.11 te Ronse

·   2 cent. Kostprijs van het stoelgeld. Zij biedt 1760 fr. voor het ophalen van stoelgeld voor één jaar in één kerk. Wetende dat 2 cent de minimum prijs is, moeten er 85300 gaven opgehaald worden, dus gemiddeld 1640 ophalingen per week om nog zonder winst te werken. Ronse had toen een populatie van ongeveer 11000 inwoners. Blijkbaar was er nog een grote kerkgang.

______________________________________________________________

Referenties

(0)    Dit contract ligt in Rijksarchief te Gent, par264

(1)    Adolphe Uyttenhove, De parochiekerk van Schellebelle, Cultura Wetteren, 1997

(2)    Geboorteregister Maldegem op www.zoekakten.nl

(3)    J. Vanderkimpen (?), Sint-Martinus Ronse, 1896-1996