Oude plaatsnamen te Ronse
■ Berghplasch : huidige Fr.Rooseveltplaats.
"Elles sont toutes relatives à l' Etablissement d'une fontaine sur la place dite Berghplasch, à Renaix" (uit Aanvraag tot het oprichten van een fontein op de Berghplasch, 1821)
Overlijdensakte Gustave Regibo 1857
De naam verwijst vermoedelijk naar een drinkplaats voor paarden, een rustplaats. Het stedelijke reglement van 1909 vermeldt dat er op de Bergplas haring en vis mag verkocht worden.(7)
______________________________________________________________
■ Blokmeersch : huidige commerciele sector in C.Snoecklaan. (kaart : zie onder Wulfke) In de nabijheid (Rode mutslaan) was tot einde 19°eeuw een molen, de Blokmolen ( Wulkxken). De Blokmolen staat op de Ferrariskaart (1774) als Moulin de Renaix. Op de Popp-kaart (1879) staat de watermolen als 'Cale molen'.
______________________________________________________________
■ Borrestraat
Borrestraat = Linde
Popp-kaart 1855
______________________________________________________________
■ Canfijnsteeg : steeg in de Oude vestingstraat, achter de (toenmalige) Patria.
_____________________________________________________________
■ Capellekauter : gebied gelegen ten zuiden van de Kapel Klijpe; staat reeds op de kaart van 1684 vermeld.
_____________________________________________________________
■ Cautereel : oostkant van Kapellestraat
_____________________________________________________________
■ Chaussée d'Audenarde : Kruisstraat
factuur 1940
____________________________________________________________
■ Chemin du repos : (vermeld op Popp-kaart, 1855) = Karnemelkstraat
____________________________________________________________
■ Cité Dubus. De firma Dubus was gelegen in de Beukenlaan.
1927
___________________________________________________________
■ Cité Lejour : steegje gelegen in de Beukenlaan
De verbroedering 1905 
______________________________________________________________
■ Cité Mauroit ; straatje gelegen tussen de Hoge Mote en weeshuis, huidige biblioteek. De grond waar het weeshuis stond was eigendom van Mouroit.
_____________________________________________________________
■ Cité Portois: steegje gaande van Cité Bara naar Oude Veste. Dit werd afgebroken in 1971 voor de aanleg van een parking. De Portoisstraat liep van Olifantstraat tot Oude Vest. Dit steegje staat reeds op de Popp-kaart van 1855 getekend en begon toen vanuit de Oude Vest. De Olifantstraat was nog niet aangelegd.
______________________________________________________________
■ Cité Vandooren
_____________________________________________________________
■ Coq BattantPlaats gelegen bovenaan de Steenweg op Elzele. Naam gegeven door het café aldaar 'Au Coq Battant'.
1925-1935
________________________________________________________________
■ Cour Demets : gelegen naast de Ninovestraat. Huidige Adolf Demetsstraat?
'De verbroedering' 1935
______________________________________________________________
■ De Bisschopweg : westelijke zijstraat van de Rode Mutslaan, getekend op de Popp-kaart (1855)
_____________________________________________________________
■ Decrolykoer : Steegje op de Bruul, voor het Depoorter-instituut. Momenteel (2015) bouwvallig en de toegang is afgesloten. Deze huisjes werden afgebroken in augustus 2017.
______________________________________________________________
■ De gezusters Lovelingstraat : Tijdens WO2 werd de Georges Desmetstraat veranderd in De gezusters Lovelingstraat om de herinnering aan WO1 en Georges Desmet te laten verdwijnen.
_______________________________________________________________
■ De Veste : Oude Vesten
In 1927 schreef E. De Malander (6) : De Oude vesten, in de volksmond De Veste, (la Veste) was een pad. Vertrekkend uit de Abeelstraat kwam men in een smalle corridor van ongeveer 1m breed en 10m lang tussen 2 huizen. Uit deze vernauwing komend was de rechter kant van de straat volledig afgezet met een haag voor groententuinen. Links was er een brede gracht waarover iedere eigenaar een kleine brug had gelegd als toegang tot zijn eigendom. Deze gracht was geen beek. Bij felle regen leek het erop. Het was een gracht vol vervuild water, met alle soorten afval en glas dat er clandestien ingegooid werd. Deze gracht werd onder het gezag van het stadsbestuur dicht gegooid en vervangen door een riool tot aan de Elzelestraat. Het stadsbestuur verwacht dat de eigenaars hun grond niet zouden afstaan om er huizen op te bouwen. Het café waarlangs de smalle corridor liep werd aangekocht en afgebroken om een 7m brede straat te krijgen.
Op de Popp-kaart (1855) is deze straat nog duidelijk te zien zoals hierboven beschreven.
1934
Politiereglement 1947
______________________________________________________________
■ Dragonderstraat , Rue du dragon : nu St Cornelisstraat. In deze straat waren enkele cafés : 'Den oude dragonder' , 'In den dragonder'. In Tavi van Valère Depauw (1937) staan er 3 cafés vermeld in die straat : De oude dragonder met cafébaas Milke Geenens, De grote dragonder en De kleine dragonder.
1896
'De verbroedering', 1910
De Ronsenaar, 1958
______________________________________________________________
■ Fiertelstraat
De Verbroedering, 1914
_____________________________________________________________
■ Haezeveld : het gebied tussen de huidige Olifantstraat en Zuidstraat. Op de plan van Ronse 1684 staat dit terrein ook vermeld als ‘Haezeveld’.
1929
______________________________________________________________
■ Hofstraat : Tuinstraat , Wijnstraat
1909
______________________________________________________________
■ Hospital los : zijweg in de Kanarieberg. Deze weg staat vermeldt op de Popp-kaart (1855). De Kanarieberg heette toen Ommegangstraat
_______________________________________________________________
■ Ijzerebrug : Passerelle
1896
______________________________________________________________
■ Jean Cuvelierstraat : Op de gemeenteraad van okt 1950 werd een voorstel gedaan om enkele (nieuwe) straten te benoemen naar toen nog in leven zijnde personen, zoals Jean Cuvelier. Dit kreeg echter veel tegenstand en werd afgevoerd.
(De Ronsenaar, 1950)
_______________________________________________________________
■ Kammestraat: Priesterstraat
_______________________________________________________________
■ Kattebroekstraat
La Renaisienne, 1881
______________________________________________________________
■ Kerkhofstraat: straat tussen St-Hermes- en oude St-Martinuskerk. Huidige Cypriaan Derorestraat. De straat dankt haar naam aan het vlakbij gelegen kerkhof op het huidige Albertpark. Dit kerkhof werd vanaf 1822 niet meer gebruikt.
________________________________________________________________
■ Kerkstraat : Rue de l'Eglise : huidige J.B.Dekeyserstraat
(1901)
_______________________________________________________________
■ Klein Bruelken
=Verlorenstraat. Waarschijnlijk was dit het gebied, de westelijke straatkant van de Veemarkt en Verlorenstraat.
Maar in een advertentie van 1861 wordt Le petit Brul vermeld in de Zonnestraat; plein op de Steenbrugge.
__________________________________________________________
■ Kleine Trompe : Hoek O.Delghuststraat en Steenweg op Ninove; het gebied rond de lindeboom op dat kruispunt.
(De Ronsenaar, 1950)
________________________________________________________________
■ Kloefstraat
(2)
________________________________________________________________
■ Koefeest : huidige Veemarkt. Werd ook Koemarkt genoemd.
1899
1899
_______________________________________________________________
■ Koer Dejonghe : gelegen aan de rechterkant van de Kruisstraat opwaarts; iets lager dan Libbrechtstraat. (Kaart zie : Libbrechtstraat) Dit koertje werd genoemd naar de eigenares, Martha Dejonghe, gehuwd met Omer Baert.
Martha Emma Dejonghe, °Ronse, 1.11.1904. Omer Dejonghe, +Ronse, x.11.1967.
______________________________________________________________
■ Koer Delouvroy
Gelegen aan de westkant van de Kruisstraat, iets hoger dan de Libbrechtstraat. Afgesmeten in 1961
1961
____________________________________________________________
■ Koer Depoorter
Gelegen aan de Libbrechtstraat / Kruisstraat
_________________________________________________________
■ Koer De Visch
De Verbroedering 1936
_________________________________________________________
■ Koer Devos: in 1890 bouwt Louis Blyau enkele huisjes op dat terrein in de Nieuwebrugstraat. Hij verkoopt die in 1892 aan Désiré Devos die deze koer dan verder uitbouwt. Désiré Devos, °Ronse, 8.5.1852 en +Ronse, 6.2.1920, zoon van Jean Francois Devos en Marie Therese Dujardin, gehuwd te Lavilletertre (Fr), 12.11.1878 met Apoline Dorgebraye, was in 1880 'domestique' te Parijs en daar daarna 'maitre d'hôtel'. Bij zijn overlijden staat hij genoteerd als rentenier.
____________________________________________________________
■ Koer Regibo
Kiezerslijst 1947
__________________________________________________________
■ Koer Vanhole
Koer in de Rode Broeckstraat?
Kiezerslijst 1921
___________________________________________________________
■ Koer Walter : gelegen op de Trompe
De Verbroedering 1920
_____________________________________________________________
■ Libbrechtstraat : Eerder heette dit Libbrechtsteeg en Brenti’s ketse, katse; (1) met aansluitend een voetweg naar Hogerlucht.
_______________________________________________________________
■ Maarschalk Stalinlaan : huidige Oudstrijderslaan
______________________________________________________________
■ Marché au bois: gelegen in de 10°wijk, Klijpe.
1852
________________________________________________________________
■ Maurietweg (Mouroitweg): huidige Triburie. De hoeve en velden van de gebroeders Mouroit (Emmanuel, Jean Baptiste Joseph en Arsene) lagen op deze weg. (Poppkaart, 1855)
____________________________________________________________
■ Meulenstraat : Het deel van De Abeelstraat tussen Fr.Rooseveltplein en Guissetplaats werd eertijds Meulenstraat genoemd. Ze leidde naar de molen op de hoek van Statiestraat en Politieke gevangenenstraat, toen Athstraat genoemd. (1)
_______________________________________________________________
■ Mootestraat: Op de Popp-kaart (kadasterplan) van 1855 staat de Moortelstraat vermeld als "Mootestraat". Is de huidige benaming van die straat fout geïnterpreteerd? Een 'moote' kennen we in Ronse als een gebouw/ hoeve zoals De Hoge Moote'. De Mootestraat/ Moortelstraat liep recht naar de Hoeve Escorion op het einde van die straat. Er staat daar al eeuwen een hoeve dus is de naam 'Mootestraat' correcter dan Moortelstraat. Maar er is nog een andere mogelijkheid en waarschijnlijk aanneembaarder want in 1684 (kadasterlijst als foto) was deze hoeve en enkele aanpalende gronden eigendom van Inghel Del Motten.
____________________________________________________________
■ Niekenberg , Eikenberg : gebied dat op de kaart van 1684 aangeduid staat als Eeckenberch, gelegen ten zuid-westen van Schavaart. Momenteel is het Eikelstraat.
1896
1684
_______________________________________________________________
■ Nieuwekerkstraat
= J.B. Dekeyserstraat
Publi 1913
____________________________________________________________
■ Ommegangstraat : Anno 1855: huidige Kanarieberg en Schoonboeke. Naam ontleend aan het feit dat de Fiertel daar langskomt. De huidige Ommegangstraat heette toen Zandstraat aan de kant van Ronse. De Nukerkse-kant heette Ommegangstraat.
_____________________________________________________________
■ Oude kerkstraat
1921
_______________________________________________________________
■ Oude Linde : = Linde , zijstraat van Ninovestraat
De Verbroedering 1925
______________________________________________________________
■ Oudewei: in een geboorteakte van 1888 (Joseph Laemont) staat als plaats van de woning van de ouders 'Oudewei'; gelegen in de 2°wijk.
_____________________________________________________________
■ Pelgrimstraat : in de volksmond altijd als 'Spielegem' genoemd, verbasterd in 20°eeuw naar Pelgrimstraat en nu terug zijn oorspronkelijke naam teruggekregen. Spillegem verwijst naar een middeleeuwse nederzetting ten oosten van het centrum.
Stadsplan 1964
______________________________________________________________
■ Peter Benoitstraat : De Jozef Ferrantstraat werd tijdens WO2 door de bezettende Duitsers veranderd in Peter Benoitstraat om de herinnering aan J. Ferrant en WO1 te laten verdwijnen.
______________________________________________________________
■ Perrekensdries : ook varkensstraatje genoemd, nu de Nachtegaalstraat. Op de kaart van 1684 wordt deze plaats reeds vernoemd en in 1933 nog vermeld bij een verkoop. Een perre is het oudvlaams woord voor een omheinde plaats.
____________________________________________________________
■ Petite Place : op de Popp-kaart van 1879 is dit huidig Fr. Rooseveltplein
____________________________________________________________
■ Place des Martyrs : Steenbrugge
_____________________________________________________________
■ Place St-Martin: plein naast het park, gelegen tussen de St-Martinus- en de St-Hermeskerk.
___________________________________________________________
■ Plaine St Pierre. Toen de St Pieterskerk, ten noorden van de St Hermeskerk, afgebroken werd, kwam er een ruimte, een plein vrij op die plaats.
“…Pascal Joseph Regibo, agé de vingt huit ans docteur en medecine né et domicilié à Renaix quatrième section, Plaine St Pierre lequel nous a présenté un enfant…..” (1887)
______________________________________________________________
■ Pont de pierre, Steenbrugge: In de geboorteregister van 1876 wordt het adres van een gezin opgeschreven als 'Pont de pierre'.
_____________________________________________________________
■ Poolstraat
La Renaisienne, 1883
_____________________________________________________________
■ Rattenblok. Ligging: zie kaart onder
"..Désiré Hantson,...fabricant..., septième section, Rattenblock,..." geboorteregister, 1895
“Verbroedering” dec 1923
______________________________________________________________
■ Ronsch kauter : het gebied ten westen van het station, rond het Kon.Astridplein.
kaart 1684
"...au lieu dit Ronsch Kauter à Renaix, suivant ...", 1906
______________________________________________________________
■ Rue du Marché : Peperstraat of Markt
"...qui dit rue du Marché..." : geboorteakte 1796
______________________________________________________________
■ Rue du Fief : Leenveldstraat
_____________________________________________________________
■ Rue du moulin : in de geboorteakte van Joseph Ferrant (1880) staat het adres van het gezin Ferrant-Breackman vermeld als Rue du moulin, gelegen in de 2°wijk. = huidige Abeelstraat. (zie Meulenstraat)
______________________________________________________________
■ Schaepstal : zo heette het oostelijke straatdeel van de Veemarkt. (Kaart 1879)
(2)
______________________________________________________________
■ Sentier du calvaire du tilleul : Op de Popp-kaart (1855) staat dit klein straatje getekend vertrekkende in de richting van de Molenbeek vanop de hoek van O.Delghuststraat en de Steenweg op Ninove naar de Beekstraat. De kaart van 1684 duidt die weg ook reeds aan. De plaats waar nu de fabriek staat heette ‘Diepenmeersch’. De Ferraris-kaart (1778) toont die weg (stippellijn) ook met op het kruispunt een kruisbeeld en een boom. Een kruisbeeld dat er nog altijd staat. De huidige Steenweg op Ninove was nog slechts een kleine weg. De lindeboom (omtrek: 4,24m in 2016) is afgaande op zijn omtrek heel waarschijnlijk nog de boom die de naam gaf aan de weg vermeld op de kaart van 1778 en 1855. Op de kaart van Vandermaelen (1850) staat dit kruisbeeld vermeld als 'Christ du tilleul'. Een stafkaart uit 1884 vermeldt dat op die plaats een café was "In de linde". Momenteel is nog slechts het begin van die weg bestaande met een drietal huizen. De uitbreiding van de fabriek heeft een deel van die weg ingepalmd die naar de Beekstraat liep.
1684
1778
Vandermaelen-kaart 1850
1855
1884
(5)
________________________________________________________________
■ Steenbrugge: Deze plaats wordt reeds in de Kapittelakten van 1512 vermeld als "..iuxta pontem lapideum...".(3)
■ Steenbrugstraat: = Tuinstraat/ = Wijnstraat
L'Echo de Renaix, 1864
______________________________________________________________
■ St Hermesplein : Kleine markt
(De Ronsenaar 1950)
______________________________________________________________________
■ Sint Martensplaats : Ook : Place de la Nouvelle Eglise; huidig Kerkplein aan de St Martinuskerk.
______________________________________________________________
■ Slijpstraat : = Tuinstraat
(4)
______________________________________________________________
■ Steegje Vandendooren
1943
_ ______________________________________________________________
■ Stijnskoer: koer, klein straatje lopend van Kruisstraat, rechtover Koer Dejonghe naar de Langehaagstraat
______________________________________________________________
■ Tolke /Torreken : bron gelegen ten noorden van Broeke. Deze bron voorzag via buizen de vijvers van het kasteel van Nassau van water en zorgde ook voor de watertoevoer van de fonteinen op de Kleine Markt en op de Bruul. Ook leverde ze water voor de openbare pompen in de Wijnstraat, Zonnestraat en Steenbrugge.
_____________________________________________________________
■ Tuinstraat : Bovenste deel van de huidige Wijnstraat, ook Slijpstraat geheten.(4)
1913
_____________________________________________________
■ Twee Kerkenplaats , Place des Deux Eglises was het plein voor de oude St Martinuskerk
_____________________________________________________
■ Uilsgat : plaats tussen het koor van de St Hermeskerk en de St Pieterskerk
kaart A.Cambier
______________________________________________________
■ Vermeersbergstraat : paralelle weg dicht aan de Zonnestraat, oostwaarts vertrekkende van Rode Mutslaan en samenkomend met Zonnestraat. (Popp-kaart, 1855)
_______________________________________________________________
■ Vieux Château : Kasteelstraat
Geboorteakte van Adolf Demets, 1879, gewezen schepen van Ronse en senator.
_______________________________________________________________
■ Vooruitgangstraat , Rue du Progres : nu C.Vandendoorenstraat
_______________________________________________________________
■ Vrijheidsplaats : Fr.Rooseveltplaats. Op de Popp-kaart vermeld als 'La petite place'.
______________________________________________________________
■ Vuilstraatje : Fabrieksstraat
Geboorteakte, 1885
_______________________________________________________________
■ Watergat : Het Watergat is gelegen op de Klijpe, op de hoek van de Rozenaaksesteenweg, Zonnestraat en Berchemsesteenweg. De Rozenaaksesteenweg en Mussenstraat heetten vroeger (1855, Popp-kaart) de Woekerstraat. Mogelijk is dit een afleiding van Woeker ->Woeter -> Water -> Watergat.
_______________________________________________________________
■ Weverstraat : Opgeeistenstraat. Door de Duitse bezetter werd tijdens WO2 de Opgeëistenstraat veranderd in Weverstraat om de herinnering aan de opgeëisten (door de Duitsers) tijdens WO1 teniet te doen.
_______________________________________________________________
■ Wijk Abeele : wijk gelegen aan café 'Wit Paard
't Volk van Ronse, 1942
______________________________________________________________
■ Willekensmeersch : Weverijstraat
______________________________________________________________
■ Wulfke : gelegen ten noorden van Steenweg op Doornik; Floreal. Op de kadasterkaart van 1684 vermeld als 't wulkxken', genoemd naar de molen op de Molenbeek in de nabijheid met die naam, ook Blokmolen geheten.
kaart 1960
______________________________________________________________
■ Zijstatiestraat : huidige Ijzerstraat. Rue latérale.
In de kiezerslijst van 1921: Traversière
(1929)
_____________________________________________________
■ Zotte brug: brug over de Molenbeek van de Watermolenstraat naast het rad van de Kapittelmolen naar een kleine weg die langs de beek naar de Steenbrugge liep.(1)
____________________________________________________________
Referentie’s
(1) Br. Emmanuel en N.Mora, Eigen schoon, de watermolens van Ronse
(2) Popp-kaart 1879
(3) A.Cambier, De muzikale kultuur in de eerste helft van de XVI°eeuw, Annalen, 1997, GOKRTI, Ronse, p.114
(4) Anom, Het kapittel van Sint Hermes binnen Ronse, Ronse, Van den Daele, 1892
(5) Touring Club de Belgique, 1931, nr.20
(6) E. De Malander, La vérité sur la gestion des Catholiques pendant 50 ans de 1872 à 1922, Ronse, L. Massez, 1927
(7) O. Delghust en M. Portois, Reglements communaux, Ronse, Goebeert, 1912